DAPHNIS | Defne Sabunu

Defne sabunu üretim faaliyetleri, XIX. yüzyıldan itibaren sabunhanelerde devam etmiş, ancak sabunhaneler XX. yüzyılın ortalarından itibaren işlevlerini yitirmeye başlamışlardır. Antakya kenti çok kimlikli bir kent olma özelliğine sahiptir. Antakya’nın dar sokakları,mozaik müzesi, üç semavi dine ait ibadethaneleri, tarihi yapıları ve gastronomi kültürü gibi unsurları kentin kimliği ile adeta özdeşleşmiş durumdadır. Antakya’da, uzun yıllar boyunca süregelen sabun üretim kültürü ve sabunhaneler de kentin kimliğini oluşturan önemli unsurlar arasında yerini alır. Ülkemizde, Antakya’nın da içerisinde yer aldığı çok sayıda kentte, özellikle 1950’li yıllardan sonra nüfusun hızla artması ve bu sayede meydana gelen hızlı kentleşme süreci, kentlere özgü bazı karakterlerin, kültürlerin ve kimliklerin değişimine ve yitirilmesine yol açmıştır. Antakya’da gerçekleştirilen sabun üretim faaliyetlerinin ve belirli dönemlerde sabunhane olarak kullanılan yapıların kent kimliğine uygun olarak koruma altına alınması ve turizm sektörüyle entegre bir şekilde yeniden değerlendirilmesi gereklidir.

Sabun üretiminin kent kimliği ile olan ilişkileri; kurumsal kimlikler, Antakya’da çekilen diziler, Defne isminin geçtiği işletme ve yer adları endüstriyel miras değeri taşıyan sabunhaneler Antakya kentinin kültürel turizmine büyük bir katkı sağlamaktadır.

Antakya’da Defne Sabunu üretimi bakımından kent kimliği

Antakya’nın Defne sabunu üretimi bakımından kent kimliği incelendiğinde, her şeyden önce defne sabunun ham maddesini oluşturan defne meyvesi ve zeytinin, Antakya ve çevresinin doğal ortam şartları içerisinde geniş yayılış alanlarına sahip olduğu dikkati çekmektedir. İklim şartlarının varlığı, Defne sabunu üretiminin fazla olmasını beraberinde getirmiştir. Böylece her iki bitki meyvesinden elde edilen yağlar, bu yağlardan elde edilen sabunlar ve sabun üretiminin gerçekleştirildiği sabunhaneler gerek yerel halkın gerekse kente gelen ziyaretçilerin belleklerinde anlam kazanmaktadır. Bu durum, Antakya’nın kent imajında sabunun da önemli bir yere sahip olduğunu gösterir.

Tarihi öneme sahip sabunhanelerin çoğu, sabun üretimini durdursalar da, günümüzde Defne sabunu imalatı devam etmektedir. Daphnis  standartlara uygun şekilde defne sabunu üretmekte ve üretilen Defne sabunlarını Türkiye ve yurt dışı piyasalarda satmayı amaçlamaktadır.

Antakya’nın gastronomi alanında UNESCO yaratıcı kentler ağına girmesi, EXPO 2021’in Hatay’da düzenlenecek olması Antakya’da çekilen dizi ve filmlerin artması, sosyal medyanın etkin kullanımı ulusal ve uluslararası konferans ve festivallerde kentin daha iyi tanıtılması, kente yönelik turların yaygınlaştırılması gibi faktörler, kenti ve kent kimliğini yansıtan birleşenlerini ön plana çıkarmıştır. Bunların içinde sabun ve sabunhanelerde yer almaktadır. Nitekim sabunhanelerin endüstriyel miras kapsamında tescillenmesi, kentteki belli başlı kurumların logolarında defne ve zeytin yaprağının yer alması, kentte çekilen dizi ve filmlerde sabun üretimine yer verilmesi, defne sabununun coğrafi işaret olarak tescil edilmesi, turizm tesislerinde sabun satış reyonlarının var olması gibi faktörler, sabun üretiminin kent kimliği bakımından önemini ortaya koymaktadır.